ปัญหาที่ว่า ทำไมบางสังคมสามารถพัฒนาไปได้อย่างรวดเร็ว แต่บางสังคมพัฒนาไปได้ช้า บางสังคมมีพฤติกรรมที่ทำให้เกิดความก้าวหน้า แต่บางสังคมมีพฤติกรรมต่อต้านการเปลี่ยนแปลง ปัญหานี้ได้มีผู้ศึกษากันหลายแง่หลายมุม เพื่อจะหาว่าอะไรคือปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้แต่ละสังคมมีการพัฒนาแตกต่างกันไป
นักวิจัยทางสังคมศาสตร์ ได้ศึกษาตัวกำหนดการพัฒนา และการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจสังคม พบว่า องค์ประกอบเชิงมนุษย์ อันได้แก่ ทัศนคติ ค่านิยม และความเชื่อของแต่ละบุคคล ที่ยอมรับของใหม่ ยอมรับการสร้างสรรค์ เป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่ง เพราะลักษณะของบุคคลในสังคมดังกล่าวนี้ จะกระตุ้นให้เกิดกิจกรรมการพัฒนา
นอกจากนั้น นักสังคมวิทยาได้ศึกษาเปรียบเทียบโครงสร้างและวัฒนธรรมของสังคมต่างๆ เพื่อหาคำตอบว่า เหตุใดการพัฒนาจึงเกิดขึ้นในบางประเทศ แต่ไม่เกิดขึ้นในหลายประเทศ คำตอบส่วนหนึ่ง ก็คือ ประเทศเหล่านั้นมีโครงสร้างทางสังคมและวัฒธรรมต่างกัน และการพัฒนากับวัฒนธรรมนั้นมีความสัมพันธ์และมีอิทธิพลต่อกัน ฉะนั้น การพัฒนาให้ได้ผลจำเป็นจะต้องคำนึงถึงลักษณะสำคัญทางวัฒนธรรม
ในสังคมพัฒนา คนในสังคมมีแรงจูงใจที่จะเปลี่ยนแปลง มีความพอใจอย่างสูง ที่จะเอาชนะธรรมชาติและเงื่อนไขทางสังคม มีความเชื่อว่า สถานการณ์ที่ไม่พึงปรารถณาไม่ใช่เป็นสิ่งขวางกั้นที่ทำให้เกิดความหมดหวัง แต่เป็นความท้าทายความเฉลียวฉลาดของคน
คนในสังคมพัฒนา เชื่อว่า มนุษย์สามารถทำได้สำเร็จเกือบทุกอย่าง คนในสังคมมีค่านิยมที่ผลักดันให้แต่บุคคลแสวงหาความก้าวหน้า และค้นหาความสมารถเฉพาะตัว แล้วนำมาใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่
คนในสังคมพัฒนา ไม่รังเกียจงาน ไม่ถือชั้นวรรณะที่เป็นอุปสรรคต่อการทำงาน มีการสะสมทุน ทำงานหนัก ร่วมมือกันทำงาน และการยอมทำงานตามระบบ
สังคมพัฒนา เป็นสังคมที่ยึดหลักเหตุผล เน้นผลสัมฤทธิ์มากกว่าสถานภาพ และเกียรติยศ มีความสำนึกต่อส่วนรวม มีความสามารถที่จะทำงานเป็นกลุ่มโดยมีเป้าหมายร่วมกัน และไม่ยอมปล่อยตนให้หลงใหลในความฟุ่มเฟือย
ญี่ปุ่น เป็นประเทศที่ก้าวหน้ามากประเทศหนึ่ง คนญึ่ปุ่นทำงานหนัก ประหยัด มีความจริงจัง และมีระเบียบวินัยในการดำเนินชีวิต เป็นคนที่ปฏิบัติตามกฏหมายและระเบียบวินัยข้อบังคับ โดยไม่มีการอะลุ่มอล่วยหรือลูบหน้าปะจมูก
สหรัฐอเมริกา ก็เป็นประเทศพัฒนาอีกประเทศหนึ่ง ที่นักสังคมศาสตร์มีความเห็นต้องกันว่า คนอเมริกันนั้นมีลักษณะพิเศษ คือ เป็นคนประหยัด ทำงานหนัก และมีสมรรถวิสัยในการที่จะอดได้รอได้ เพื่อสิ่งทีดีกว่าในโอกาสข้างหน้า
อาจสรุปได้ว่า สังคมที่พัฒนานั้น จะต้องมีลักษณะทางวัฒนธรรมการทำงานที่เอื้อต่อการพัฒนา เช่น ทำงานหนัก ประหยัด มีความพยายามที่จะเอาชนะอุปสรรคสูง นิยมการแข่งขัน รู้จักทำงานร่วมกันเพื่อความเจริญก้าวหน้าของส่วนรวม เหล่านี้เป็นต้น
ส่วนประเทศด้อยพัฒนา จะประกอบด้วยคนที่มีลักษณะแตกต่างจากสังคมพัฒนา คือคนส่วนใหญ่ ไม่เห็นคุณค่าของการทำงาน คิดแต่จะหาความสุขในปัจจุบัน ไม่รู้จักคุณค่าของเวลา ขาดระเบียบวินัยในการทำงาน มีการใช้จ่ายฟุ่มเฟือยเพื่อพิธีกรรม หรือรายจ่ายอื่นๆที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อเศรษฐกิจ ไม่รู้จักหน้าที่และไม่มีความรับผิดชอบทั้งต่อตนเองและสังคม มีการลงทุนที่ไม่ก่อให้เกิดผลผลิต ใช้เวลาส่วนใหญ่เพื่อการเฉลิมฉลองในโอกาสต่างๆ เชื่อฟังอำนาจ และหาความสุขทางจิตใจ เชื่อว่าชีวิตที่ดี คือชีวิตที่มีความสุขท่ามกลางญาติพี่น้องและเพื่อนฝูง
ประเทศที่มีลักษณะทางวัฒนธรรมดังกล่าวนี้ ส่วนมากเป็นประเทศใน ทวีปอาฟริกา ทวีปอเมริกาใต้ เอเซียใต้ และเอเซียอาคเนย์
มาเลเซีย เป็นตัวอย่างของประเทศที่แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่า การมีวัฒนธรรมการทำงานที่แตกต่างกัน เป็นเหตุให้สมาชิกในกลุ่มมีความมั่นคงทางเศรษฐกิจแตกต่างกัน
ประเทศมาเลเซีย ประกอบด้วยกลุ่มคน 3 กลุ่ม ที่มีเชื้อสายต่างกัน คือ ผู้มีเชื้อสายมาเลย์ จีน และอินเดีย คนเชื้อสายมาเลย์เป็นคนพื้นเมืองเดิม ส่วนคนจีนและอินเดียเพิ่งจะอพยพเข้ามาในตอนหลัง ทั้ง 3 กลุ่มนี้ทำงานในสภาพแวดล้อมที่เหมือนกัน แต่เนื่องจากมีลักษณะการทำงานที่แตกต่างกัน มีประสิทธิภาพในการทำงานที่แตกต่างกัน ผลจึงปรากฎว่า แทนที่จะเป็นคนมาเลย์ กลับเป็นคนจีนที่คุมอำนาจทางเศรษฐกิจของมาเลเซียในปัจจุบัน และในกรณีของประเทศไทยก็ไม่แตกต่างไปจากกรณีของมาเลเซียเช่นกัน
จะเห็นว่า วัฒนธรรมมีอิทธิพลเหนือการทำงานและการพัฒนา เป็นตัวกำหนดพฤติกรรมการทำงาน ให้เป็นไปได้ทั้งที่เอื้อ และเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา ในการพัฒนาประเทศ ประชาชนจะต้องปรับเปลี่ยนแผนการดำเนินชีวิตเสียใหม่ โดยจะต้องยอมรับค่านิยม ทัศนคติและนิสัยการทำงานแบบใหม่ เป็นทัศนคติและค่านิยมที่ช่วยให้บุคคลตระหนักถึงความสำคัญของการทำงานอย่างมีเหตุผลและมีประสิทธิภาพ
ดังนั้น การพัฒนาประเทศจะได้ผล จำเป็นจะต้องเริ่มด้วยการพัฒนาวัฒนธรรม เพราะวัฒนธรรมเป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่ง ที่มีผลทำให้แบบแผนพฤติกรรมการทำงานของบุคคลในสังคมนั้นๆ มีลักษณะที่เอื้อหรือเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา
----------------------------------------------
อ้างอิงจาก:ไพศาล ไกรสิทธิ์ วัฒนธรรมการทำงานของคนไทย ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต(สาขาวิชาพัฒนศึกษาศาสตร์) มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
--------------------------------------------------------------------------
สาระคำ
วัฒนธรรม คือพฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ เป็นพฤติกรรมที่ทำกันทั่วไปในหมู่คนกลุ่มหนึ่ง พฤติกรรมเหล่านั้น เป็นพฤติกรรมที่คนรุ่นเก่าถ่ายทอดไปยังลูกหลาน
----------------------------------------------------------
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น