ความสูญเปล่าของการศึกษา อยู่ที่การไม่สามารถพัฒนาคนให้มีลักษณะตามที่สังคมต้องการได้ กลับก่อให้เกิดปัญหาใหม่ๆขึ้นในสังคม นักการศึกษาได้พยายามศึกษาวิเคราะห์ว่า เหตุใดการศึกษาจึงสูญเปล่า พบว่า
การวางแผนการศึกษาไม่สัมพันธ์กับข้อเท็จจริงและความต้องการทางสังคม ปกติการจัดการศึกษาจะต้องเริ่มด้วยการวางแผน แต่พบว่าเป็นการวางแผนที่ขาดข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วน หรือมีการวางแผนแต่ไม่ปฏิบัติตามแผน ผลก็คือ การศึกษาไม่ได้มีเป้าหมายที่สอดคล้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ ตามที่ต้องการ กลายเป็นการศึกษาเพื่อสนองความต้องการของผู้ปกครองประเทศมากกว่าเพื่อมวลชน
เป็นระบบการศึกษาที่นำรูปแบบมาจากแหล่งอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งรูปแบบของประเทศตะวันตก เพราะเชื่อว่าระบบการศึกษาในประเทศเหล่านั้นทำให้ประเทศพัฒนา หากนำมาใช้บ้างก็น่าจะทำให้ประเทศพัฒนาไปได้เช่นกัน แต่พบว่าระบบการศึกษาที่นำเข้า ไม่สอดคล้องกับระบบสังคมวัฒนธรรม ระบบครอบครัว ระบบเศรษฐกิจและค่านิยม มีผลทำให้ขาดบูรณาการระหว่างการศึกษาในระบบโรงเรียนกับชีวิตการทำงาน เป็นการศึกษาที่ไม่สนองความต้องการของคนส่วนใหญ่ แต่สนองความต้องการของคนในเมืองใหญ่ เป็นคนกลุ่มเล็กๆที่มีอิทธิพล ที่ควบคุมและใช้ประโยชน์จากทรัพยากร ส่วนระดับอุดมศึกษาก็มุ่งสนองความต้องการทางด้านบริหารและการค้า แทบจะไม่สนใจปัญหาชนบท ระบบการศึกษาที่นำเข้าจึงไม่เพียงแต่ไม่สนองความต้องการที่แท้จริงของประเทศแล้ว ยังทำให้เกิดภาวะพิการขยายความด้อยพัฒนาให้กว้างขวางออกไป
หลักสูตรส่วนมากจะเน้นหนักทางด้านวิชาการ เป็นหลักสูตรที่สะท้อนให้เห็นถึงสภาพในอดีตที่เจริญมากกว่าจะเป็นภาพอนาคตของประเทศ เป็นหลักสูตรที่ไม่ได้สอนให้ผู้เรียนรู้จักปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ต่างๆ แต่เน้นการเตรียมตัวเพื่อการเรียนต่อในชั้นสูง จนทำให้คนที่พลาดโอกาสไม่ได้เรียนสูงๆ กลายเป็นคนไร้ประโยชน์ของสังคม ระบการศึกษากลายเป็นกระบวนการที่นำไปสู่ความแปลกแยกระหว่างผู้เรียนกับชีวิตจริง
ระบบการศึกษามีแนวโนมที่จะผลิตกำลังคนเพื่อทำงานในเมือง นอกจากจะเป็นระบบการศึกษาที่ไม่สอดคล้องกับความต้องการในอนาคตของผู้เรียน และความต้องการเชิงพัฒนาสังคมที่ผู้เรียนอาศัยอยู่ ยังพบว่าเป้าหมายของการศึกษา มุ่งที่จะสร้างชนชั้นกลางเพื่อรับใช้ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม การได้ออกจาการใช้ชีวิตในชนบทกลายเป็นแรงจูงใจของการศึกษาอย่างหนึ่ง
มีรูปแบบการเรียนการสอนที่ไม่เหมาะสมกับแนวโน้มของการพัฒนา การเรียนการสอนใช้วิธีการจำเป็นสำคัญ จำแบบนกแก้วนกขุนทอง โดยจำสิ่งที่ดีที่สุดในอดีต ความดีที่เป็นมาในอดีต ผลก็คือ ผู้จบการศึกษา จะมีความเชื่อฟังต่อระเบียบ มีจิตใจที่จะรักษาสิ่งที่ดีๆไว้ มีสติปัญญาตามรูปแบบ ยอมรับอดีต ต่อต้านการเปลี่ยนแปลง พอใจที่ได้เรียนรู้เรื่องราวในอดีตเพื่อประโยชน์ของอดีต นอกจากนั้น ยังพบว่าการเรียนการสอน มุ่งเน้นการฝึกหัดรับการถ่ายทอดข้อมูล แทนการสร้างความเข้าใจและการสร้างสรรค์
ผลของการศึกษาในลักษณะดังกล่าว จึงเป็นการผลิตคนที่มีความรู้ทางทฤษฎีโดยอาศัยการท่องจำ คนที่ไม่ค่อยมีความคิดอ่านเป็นของตัวเอง ทำอะไรไม่ค่อยเป็นหรือไม่ค่อยกล้าที่จะทำอะไร รวมทั้งไม่ชอบทำงานหนัก จึงไม่อาจใช้การศึกษาผลิตคนเพื่อพัฒนาประเทศให้ก้าวหน้าตามที่ต้องการได้ นับว่าเป็นการศึกษาที่สูญเปล่าอย่างสิ้นเชิง
-------------------------------------------------------------------------------
สาระคิด
การศึกษาเป็นสิ่งที่ดี ยิ่งมากยิ่งดี แต่การศึกษาแบบผิดๆ จะทำลายทรัพยากรมนุษย์
--------------------------------------------
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น