การปฏิรูปการศึกษาในสหรัฐอเมริกา

สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศหนึ่ง ที่มีแนวโน้มจะเกิดการเปลี่ยนแปลง ตามที่นักอนาคตวิทยาได้ทำนายไว้ จึงได้ทำการปฏิรูปการศึกษาครั้งสำคัญถึง 2 ครั้งด้วยกัน คือ

การปฏิรูปของคลื่นลูกแรก (First wave reform)  การปฏิรูปครั้งนี้  เป็นการยกมาตรฐานการสอนคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และภาษาอังกฤษ มีการใช้ตำราเรียนอย่างฉลาดมากขึ้น  เพิ่มการตรวจสอบครูและนักเรียน เพิ่มเวลาเรียนในแต่ละวันและในแต่ละปี  ตลอดจน ยกระดับความแข็งแกร่งทางการศึกษาของคนอเมริกันโดยทั่วไป

การปฏิรูปของคลื่นลูกที่สอง(Second wave reform)  การปฏิรูปครั้งนี้  มีสาระสำคัญหลายประการ คือ

          1. บริหารจัดการโดยยึดโรงเรียนเป็นฐาน โดยโรงเรียนแต่ละโรง มีความสามารถในการตัดสินใจ  ท้องถิ่นควบคุมงบประมาณ ระดับปฏิบัติการมีอิสระ  ตลอดจน มีการผสมผสานความเข้มแข็งของครู นักเรียนนักศึกษา ค่านิยมของชุมชน เข้ากับวิสัยทัศน์และเป้าหมายของหัวหน้าสถานศึกษา

           2. การใช้เวลาและตารางเรียนมีความยืดหยุ่น เพื่อให้การใช้เวลาในแต่ละชั่วโมงแต่ละวันเป็นไปอย่างสร้างสรรค์เพิ่มขึ้น เหมาะสมกับความจำเป็นของการเรียนการสอนและการใช้นวัตกรรม

           3. มีสภาพแวดล้อมและบรรยากาศของความเป็นเพื่อนและความร่วมมือ

           4. หลักสูตร มีองค์ประกอบที่ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจว่า "ทำไม" ในสิ่งที่เขากำลังเรียนรู้  เพิ่มเติมจากการเรียนรู้ว่า "อะไร" และ "อย่างไร"

            5. สอนทักษะการคิดสำหรับเด็กที่มีความสามารถเป็นเลิศ รวมทั้งการคิดแบบสร้างสรรค์  คิดแบบวิพากษ์วิจารณ์ การใช้เหตุผลในเชิงเปรียบเทียบ การจำแนก  และการเข้าใจความคิดของคนอื่น

             6. เปลี่ยนบทบาทของครู ให้ครูมีอำนาจ มีอิสระ  และมีความรับผิดชอบมากขึ้น  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการทำงานร่วมกับครูคนอื่นๆ  เพื่อปรับปรุงการสอนให้ดีขึ้น

โดยสรุป เป้าหมายของการปฏิรูปการศึกษาของคลื่นลูกที่ 2 จะเน้นความมีอิสระในระดับปฏิบัติ ใช้เวลาอย่างยืดหยุ่นมากขึ้น ส่งเสริมความเป็นเพื่อน มีการสอนเพื่อความเข้าใจ สอนทักษะการคิด เพิ่มบทบาทของครู และยอมรับครูเป็นวิชาชีพมากขึ้น
                        ---------------------------------------------------------------------------------------

                                                                           สาระคิด

                                                     You can because you think you can.
                                           ----------------------------------------------------------

การปฏิรูปการศึกษา

คำว่า ปฏิรูป (Reform) เป็นคำที่พบเสมอ เมื่อต้องการจะบอกถึงการเปลี่ยนแปลง เช่น ปฏิรูปสังคม ปฏิรูปเศรษฐกิจ ปฏิรูปการเมือง ฯลฯ อย่างคำว่าการปฏิรูปสังคมในความหมายที่กว้าง จะหมายถึงการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม อุดมการณ์ และโครงสร้างทางการเมืองครั้งสำคัญ ซึ่งปกติจะเกิดขึ้นหลังปฏิวัติ หรือการยึดครองทางการเมืองที่รุนแรง

การปฏิรูป  อาจจะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เพิ่มขึ้นทีละน้อยค่อยเป็นค่อยไปก็ได้ หรือบางครั้งการปฏิรูปถูกใช้ในความหมายของความพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้น

ในทางการศึกษา การปฏิรูปหมายถึง การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของระบบการศึกษาของประเทศ   การปฏิรูปการศึกษาจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเรื่องต่อไปนี้ทั้งหมดหรือบางส่วนก็ได้ ซึ่งได้แก่
           1.การจัดสรรทรัพยากรให้กับการศึกษาสาขาต่างๆ
           2. การจัดสรรทรัพยากรให้กับระบบการศึกษาทุกระดับ
           3. ร้อยละของนักเรียนนักศึกษาที่จบการศึกษาในระดับต่างๆ
           4. ร้อยละของนักเรียนนักศึกษา ที่มาจากสถานภาพทางสังคมที่แตกต่างกัน  หรือร้อยละของสตรีที่จบจากระบบการศึกษาในระดับต่างๆ
           5. จุดมุ่งหมายของหลักสูตรและเนื้อหาของหลักสูตร

การปฏิรูปการศึกษามักจะเกี่ยวกับกระบวนการทางการเมือง  เพราะต้องเกี่ยวข้องกับการใช้อำนาจในการจัดสรรทรัพยากร ตัวอย่างของการปฏิรูปการศึกษาที่เห็นได้ชัดเจน ได้แก่ การเปลี่ยนจากการศึกษาแบบดั้งเดิม  ซึ่งเป็นการศึกษาของคนชั้นสูง เปลี่ยนเป็นการศึกษาเพื่อปวงชน เป็นการศึกษาเพื่อประชาชนทั่วไป จะเห็นว่า การปฏิรูปการศึกษา เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ระบบโครงสร้างทางการศึกษาที่มีผลต่อการจัดการทรัพยากรและหลักสูตร

การปฏิรูปการศึกษาจะสำเร็จมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยต่อไปนี้ คือ
            1. ความซับซ้อนของการปฏิรูป (Complexity)
            2. ความมุ่งมั่นของทั้งระดับท้องถิ่นและระดับชาติ (Commitment)
            3. ความมีรูปแบบเดียวกัน(Uniformity)
            4. ทรัพยากร (Reform)

สำหรับยุทธวิธีที่ใช้ในการปฏิรูปการศึกษาที่ใช้กันอยู่มี 2 ยุทธวิธี คือ ยุทธวิธีตรง เป็นยุทธวิธีที่ใช้อำนาจ หรืออำนาจเชิงบริหารดำเนินการเพื่อไปสู่เป้าหมาย กับ ยุทธวิธีโดยอ้อม เป็นยุทธวิธีที่ใช้สิ่งล่อใจ  หรือชักชวนให้เห็นคุณค่าของการปฏิรูป แต่ในความเป็นจริง  การปฏิรูปจะประสบความสำเร็จเมื่อใช้สองวิธีรวมกัน

อย่างไรก็ตาม แต่ละประเทศเผชิญเงื่อนไขทางการศึกษาและเศรษฐกิจต่างกัน จึงให้ความสำคัญกับการศึกษาและใช้ยุทธวิธีในการปฏิรูปการศึกษาแตกต่างกัน

การปฏิรูปการศึกษา เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ใหญ่และซับซ้อน จำเป็นต้องใช้เวลาและทรัพยากรจำนวนมาก ต้องใช้ความมุ่งมั่นทางการเมืองสูง และต้องมีงบประมาณสนับสนุนสมำ่เสมอ
 
การปฏิรูปการศึกษา ไม่ได้เกิดจากข้าราชการระดับสูงและนักการเมืองเท่านั้น แต่ต้องเกิดจากครูอาจารย์ ผู้บริหารสถานศึกษา ผู้นำชุมชน และผู้เกี่ยวข้องทางการศึกษาทุกฝ่ายด้วย
                -------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                  สาระคิด

                จัดธรรมะให้เป็นระบบการศึกษา  แล้วมนุษย์ก็จะเป็นมนุษย์ที่มีจิตใจสูง
                                                                                         พุทธทาสภิกขุ
                                      ---------------------------------------------------------------

การศึกษาในยุคเศรษฐกิจดิจิตอล

Don Tapscott  ได้เขียนหนังสือชื่อ The Digital Economy ในปีพ.ศ. 2539 (ค.ศ.1996)  กล่าวว่า สถานการณ์ของโลกยุคใหม่  ได้เปลี่ยนเศรษฐกิจไปสู่ยุคเครือข่ายทางปัญญา คือ เศรษฐกิจดิจิตอล ซึ่งข่าวสารทั้งหมดจะอยู่ในรูปดิจิตอล ที่สามารถส่งข้อมูลข่าวสารได้รวดเร็ว มากกว่า มีคุณภาพดีกว่า  และสามารถส่งข่าวสารได้หลายรูปแบบ  โดยไม่ขึ้นอยู่กับเวลาและสถานที่

เศรษฐกิจดิจิตอล เป็นเศรษฐกิจของผู้มีความรู้  เทคโนโลยีสารสนเทศทำให้เศรษฐกิจขึ้นอยู่กับความรู้ เป็นยุคทึ่ทำงานโดยคนมีความรู้  บริโภคโดยคนมีความรู้ มีการแข่งขันเพื่ออนาคตในการประดิษฐ์คิดค้นผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่ๆ

เศรษฐกิจดิจิตอล  องค์กรจะแตกตัวเล็กลง เป็นเศรษฐกิจแบบเครือข่าย  มีนวัตกรรมเป็นพื้นฐานทางเศรษฐกิจ  เป็นเศรษฐกิจแบบโลกาภิวัตน์  ที่ถูกผลักดันด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี

เศรษฐกิจดิจิตอล  ทำให้การศึกษาแบบเดิมไล่ตามความต้องการแบบใหม่ไม่ทัน ทำให้เกิดการศึกษาแบบใหม่ในระบบเศรษฐกิจยุคดิจิตอล  ที่ต้องอาศัยระบบการคิดที่แตกต่างไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิง  มีขอบเขตกว้างขวางกว่าเดิม มีความสัมพันธ์ระหว่างการศึกษากับการทำงานมากขึ้น ซึ่งสาระสำคัญของการศึกษาแบบใหม่มีดังนี้

          1. การทำงานและการศึกษากลายเป็นสิ่งเดียวกัน  เพราะเศรษฐกิจดิจิตอลเป็นระบบเศรษฐกิจที่อยู่บนพื้นฐานของการทำงานที่อาศัยความรู้และสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆ  ทำให้เกิดการรวมกันระหว่างการทำงานกับการศึกษา  เป็นการทำงานที่ต้องอาศัยความรู้ที่ทำให้เกิดการเรียนรู้ คือต้องเรียนรู้ตลอดเวลา  เพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในยุคเศรษฐกิจแบบเก่าความจำเป็นที่จะต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ๆมีเพียงเล็กน้อย

          2. การศึกษาเป็นเรื่องที่ต้องทำตลอดชีวิต ในยุคเศรษฐกิจแบบเก่า  ชีวิตถูกแบ่งเป็น 2 ฃ่วง คือช่วงเวลาศีกษากับช่วงเวลาทำงาน  ในช่วงศึกษาจะศึกษาจากสถาบันการศึกษา และใช้เวลาที่เหลือของชีวิตทำงานและเติบโตไปตามสายงาน แต่ในระบบเศรษฐกิจแบบใหม่  ผู้ทำงานจะต้องทบทวนความรู้ที่มีอยู่ตลอดเวลาหรืออาจตลอดชีวิต  การศึกษากลายเป็นกระบวนการที่ต้องทำตลอดชีวิต ผู้เชี่ยวชาญคือผู้ก้าวทันอนาคต การศึกษากลายเป็นศิลปะของการมีชีวิตอยู่

          3. การศึกษาเปลี่ยนจากการเรียนในสถาบันการศึกษาตามปกติไปสู่ภายนอก  เนื่องจากระบบเศรษฐกิจแบบใหม่ ต้องอาศัยความรูั ต้องการการศึกษาตลอดชีวิต  เอกชนจึงต้องแบกรับภาระความรับผิดชอบด้านการศึกษามากขึ้น การศึกษาซึ่งครั้งหนึ่งเรียนรู้กันในวัด ต่อมาเป็นหน้าที่ของรัฐบาล และสุดท้ายกำลังเปลี่ยนไปอยู่ในมือของภาคธุรกิจ เพราะเศรษฐกิจแบบใหม่เป็นระบบเศรษฐกิจที่ต้องอาศัยความรู้ บริษัทและคนทำงานจะต้องรับผิดชอบในการศึกษา  เพื่อให้การทำงานงานมีประสิทธิภาพ ความรู้คือปัจจัยในการประกอบอาชีพ เทคโนโลยีและรูปแบบการทำงานเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

           4. สถาบันการศึกษากำลังปรับตัวเพื่อให้ตัวเองยังมีประโยชน์ต่อไป  แต่การปรับตัวเป็นไปอย่างเชื่องช้า ในสถานการณ์ที่กำลังเปลี่ยนแปลง  ในโลกที่เต็มไปด้วยข้อมูล  การศึกษาไม่สามารถเกิดขึ้นในห้องเรียนได้ทั้งหมด  ทำให้สถาบันการศึกษาต้องทบทวนบทบาทของตนเอง คอมพิวเตอร์และระบบเครือข่ายอินเตอร์เนตเข้ามามีบทบาทมากขึ้น

           5. ความจำเป็นในการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้กลายเป็นจิตสำนึกขององค์กร  องค์กรแห่งการเรียนรู้เป็นสถานที่ที่ทุกคนสามารถเพิ่มความรู้ความสามารถ เพื่อจะได้กระทำในสิ่งที่ต้องการ  องค์กรแห่งการเรียนรู้เกิดจากการทำงานเป็นทีม  มีการแข่งขัน มีวิสัยทัศน์ และการเรียนรู้ร่วมกัน

           6. สื่อแนวใหม่สามารถเปลี่ยนระบการศึกษาทำให้เกิดโครงสร้างพื้นฐานด้านสารสนเทศเพื่อใช้ในการทำงานและการเรียนพร้อมกัน สำหรับเศรษฐกิจยุคดิจิตอล พื้นฐานด้านสารสนเทศและวัฒนธรรมที่สร้างโดยมนุษย์ กำลังกลายเป็นสิ่งที่พบได้ในทางด่วนข้อมูล ช่วยให้สามารถฝึกอบรมความสามารถพิเศษต่างๆ เช่น เรียนรู้ภาษาใหม่ๆ ทักษะใหม่ๆ ฯลฯ ทำให้มนุษย์สามารถเรียนรู้ในที่ทำงาน ในรถยนต์ หรือที่บ้านก็ได้  จะเห็นว่า  นอกจากสถาบันการศึกษาจะเปลี่ยนระบบการศึกษาให้อยู่ภายในมือของเอกชนมากขึ้นแล้ว  เทคโนโลยีสมัยใหม่สามารถเปลี่ยนสถาบันการศึกษาได้ เทคโนโลยีอาจทำให้ครูมีหน้าที่กระตุ้น  อำนวยความสะดวก แทนการพูดแต่ข้อเท็จจริงซ้ำไปซ้ำมา การใช้คอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษาเป็นพัฒนาการที่สำคัญที่สุด สื่อประสมทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างลึกซึ้งมากขึ้น

ทั้งหมดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาที่กำลังเกิดขึ้น และเกิดขึ้นต่อๆไป  เพื่อให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว หลากหลาย โดยมีเทคโนโลยีนำ

                  ---------------------------------------------------------------------------------------

                                                               สาระคิด

                                      โลกเป็นโรงเรียนฝึกฝนตนเองชั้นเยี่ยม   

                       เป็นสถานที่ซึ่งช่วยให้เราได้เรียนรู้บทเรียนอันหลากหลาย  

                                       ตลอดจนความสุขและความทุกข์ของชีวิต

                                                                     E.R.M.K.Gupta

                                           --------------------------------------------------------

ครูในยุคของการเปลี่ยนแปลง

จากแนวโน้มของการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว(ในตอนก่อนๆ) ส่งผลกระทบต่อการศึกษาเป็นอย่างมาก  จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องปรับปรุงการศึกษาให้ดีขึ้น ทั้งนี้ เพื่อให้ระบบการศึกษาเองมีประสิทธิภาพประการหนึ่ง  กับเพื่อผลิตทรัพยากรมนุษย์ให้มีคุณภาพ มีลักษณะเหมาะสมกับสังคมที่เปลี่ยนไป สามารถสนองตอบความต้องการที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงได้ อีกประการหนึ่ง

การปรับปรุงการศึกษาให้ดีขึ้น  สามารถทำได้ตั้งแต่ระดับสถานศึกษา จนถึงระดับประเทศ สามารถปรับปรุงตั้งแต่เรื่องเล็กๆ  วิธีการง่ายๆ  จนถึงการนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีมาใช้อย่างกว้างขวาง

การปรับปรุงการศึกษาให้ดีขึ้น อาจเป็นเพียงการปรับปรุงหลักสูตร เพิ่มวัสดุการเรียนการสอน เพิ่มเวลาสอน จนถึงการปรับรื้อโครงสร้างใหม่ หรือ นำวิธีการทางธุรกิจ  อุตสาหกรรมมาใช้ทางการศึกษา

ครูเป็นศูนย์กลางของกระบวนการทางการศึกษา การปรับปรุงการศึกษาจะต้องมุ่งปรับปรุงครู จึงจะก่อให้เกิดประโยชน์อย่างจริงจัง  การปรับปรุงครูจะต้องปรับปรุงในเรื่องต่อไปนี้

          1. การรับครู จะต้องรับคนเก่งคนดีเข้ามาเป็นครู ถือเป็นความสำคัญอันดับแรก  แต่พบว่าคนเก่งคนดีทั้งชายหญิงหันไปสนใจอาชีพอื่น ทั้งนี้ เพราะรางวัลและแรงจูงใจต่ำ เมื่อเปรียนเทียบกับการประกอบอาชีพอื่น เพื่อเป็นแรงจูงใจให้คนเก่งคนดีเข้ามาเป็นครู  การเป็นครูจึงควรได้รับค่าจ้างเท่ากับที่จ่ายให้อาชีพชั้นสูงอื่นๆ  การจ่ายเงินเดือนครู จะต้องพิจารณาจากการสอนและผลิตภาพ มากกว่าที่จะพิจารณาจากการถือครองตำแหน่ง

          2. การเตรียมครู จะต้องเหมาะสมกับการทำงานในระดับวิชาชีพชั้นสูง จึงจำเป็นจะต้องปฏิรูปสถาบันการฝึกหัดครูใหม่ ให้เป็นสถาบันที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย และการทดลองอย่างลึกซึ้ง กว้างขวาง  เป็นสถาบันที่เป็นศูนย์กลางของการใช้นวัตกรรม เป็นสถานที่ทดลองการวิจัยและกระตุ้นให้นำผลการวิจัยไปใช้ เป็นสถาบันการฝึกหัดครูที่ใกล้ชิดกับสังคม ทั้งนี้ เพื่อให้แน่ใจว่างานของสถาบันสอดคล้องกับสังคม  ในขณะเดียวกัน สถาบันจะต้องใกล้ชิดกับโรงเรียนและครู รวมทั้งสถาบันการฝึกหัดครูจะต้องมีพลังที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา ไม่ใช่พยายามรักษาสภาพเดิมไว้

           3. ครู จะต้องเป็นครูที่มีผลิตภาพสูง จึงจำเป็นจะต้องมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น การสอนแบบโปรแกรม การสอนเป็นทีม ตลอดจน ใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ทั้งหลาย แต่ไม่ได้หมายความว่า เทคโนโลยีจะกลายเป็นนายของครู  แต่ครูควรมีเจตคติที่ดีต่อการใช้เทคโนโลยีเพื่อสนองความต้องการของตนและนักเรียน

จะเห็นว่า การปรับปรุงครู  เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงในสังคมสารสนเทศ สังคมแห่งการเรียนรู้ จะต้องเปลี่ยนแปลงตั้งแต่สถาบันการฝึกหัดครู การรับครู การจ้างครู และการทำงานของครู   จึงจะได้ครูสอดคล้องกับยุคของการเปลี่ยนแปลง สามารถสนองตอบความต้องการที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงได้
           ------------------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                        สาระคิด

                                                             เสรีภาพ ไม่ใช่การตามใจ
                               -------------------------------------------------------------------------