เทคนิคการฟังและการเป็นผู้ฟังที่ดี

การฟังเป็นทักษะที่จำเป็นสำหรับการสื่อสารและสร้างความสัมพันธ์กับคนอื่น การรู้จักใช้เทคนิคในการฟัง  นอกจากจะช่วยให้ได้ข้อมูลครบถ้วนแล้ว ยังทำให้ผู้พูดเกิดความรู้สึกว่าตนเองมีความสำคัญและมีคุณค่า

สำหรับเทคนิคในการฟังมีดังต่อไปนี้

          1.ก่อนที่จะถาม วิจารณ์ หรือให้ข้อเสนอแนะ  ให้เรียบเรียง คำถาม คำวิจารณ์ หรือข้อเสนอแนะเป็นคำพูดของตนเองเสียก่อน เพื่อแสดงว่าสามารถจับใจความในสิ่งที่เขาพูดได้

          2. ใช้ถามด้วยคำถามปลายเปิด เพราะจะเป็นการกระตุ้นให้มีการอภิปรายอย่างกว้างขวาง

          3. เมื่อต้องการความชัดเจนในสิ่งที่คนอื่นพูดว่าผิด หรือพูดไม่ตรงกับความเป็นจริง จะต้องขอร้องให้เขาอธิบายให้ชัดเจนอีกครั้งหนึ่ง ก่อนที่สรุปว่าถูกหรือผิด และในการวิจารณ์จะต้องพูดด้วยน้ำเสียงที่ราบเรียบ ไม่แสดงอาการคุกคาม

          4. ในช่วงเวลาที่เครียดหรือเกิดความขัดแย้ง ให้ใช้การบอกแทนการถาม เพราะการถามในขณะที่เครียดหรือขัดแย้ง อาจทำให้คนอื่นเห็นว่าเป็นการโจมตีมากกว่าที่จะเป็นคำถามธรรมดา

         5. ให้มองตาผู้อื่น เพื่อส่งสัญญาณว่ากำลังพูดอยู่ ส่วนผู้ฟังนอกจากมองผู้พูดแล้วยังจะต้องพยักหน้าไปด้วยเป็นครั้งคราว

          6. จดบันทึกในเรื่องที่คนอื่นพูด เพื่อแสดงว่าสนใจในเรื่องที่กำลังพูด

อย่างไรก็ตาม นอกจากจะใช้เทคนิคดังกล่าวแล้ว ผู้ฟังจะต้องเป็นผู้ฟังที่ดี ด้วยการปฏิบัติตนดังนี้

             1. มีใจเปิดกว้าง

             2. เริ่มฟังตั้งแต่ประโยคแรก

             3. หลีกเลี่ยงการขัดจังหวะ

             4. ถามคำถามที่กระตุ้นให้เขาพูด

             5. แสดงออกทางใบหน้าและภาษากาย เพื่อแสดงถึงความสนใจและเข้าใจ

             6. อย่ามีปฏิกริยาเกินเหตุ ด้วยการใช้คำกล่าวหาที่รุนแรง หรือคำที่แสดงอารมณ์

             7. ฟังทุกคน อย่าฟังเฉพาะคนที่ชอบหรือคนที่ยอมรับ

             8. เปิดโอกาสให้แสดงความเห็น แม้ตนเองจะไม่เห็นด้วย

             9. คอยจนกว่าจะเข้าใจชัดเจนว่าเขาถามอะไร ก่อนที่จะตอบ

            10.หลีกเลี่ยงที่จะตอบปัญหาแทนคนอื่น

การมีเทคนิคในการฟังและการเป็นผู้ฟังที่ดี นอกจากจะช่วยให้ได้ข้อมูลครบถ้วนสมบูรณ์แล้ว ยังทำให้คนอื่นยกย่องว่าเป็นผู้ฟังที่มีมรรยาทอีกด้วย

                  ----------------------------------------------------------------
                                             สาระคิด

                         การฟังที่ดี เป็นอาวุธลับในการจัดการกับคนอื่น
                            ------------------------------------------------------

กฎการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี

ความสัมพันธ์กับผู้อื่นเป็นเรื่องที่มนุษย์ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้  เพราะเกือบทุกเรื่องในชีวิตจะเกี่ยวข้องกับบุคคลอื่น 

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำงาน แทบจะไม่มีงานไหนในปัจจุบันที่ไม่ต้องทำงานร่วมกับคนอื่น เพราะการทำงานในปัจจุบันมีลักษณะเน้นคนเพิ่มขึ้น ทุกตำแหน่งจะต้องติดต่อกับคนมากขึ้น

ใน 2-3 ทศวรรษที่ผ่านมา ความสามารถในการสร้งความสัมพันธ์ที่ดีกับคนอื่น  กลายเป็นปัจจัยสำคัญสำหรับความสำเร็จในแทบทุกตำแหน่ง

ในส่วนของความล้มเหลว พบว่าร้อยละ 80 ของคนที่ล้มเหลวในการทำงาน เกิดจากความไม่สามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนอื่น ไม่ว่าจะเป็น ผู้จัดการ พยาบาล เลขานุการ ช่างไม้ กรรมกร อัยการ แพทย์ เสมียน หรือรัฐมนตรี ล้วนจะต้องมีความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนอื่นทั้งสิ้น

ในการสร้างความสัมพันธ์ที่ดี มีกฎดังนี้
          1. ยกย่องคนอื่น
          2. เป็นผู้ฟังที่ดี
          3. รู้จักกาละเทศะ รู้ว่าเมื่อไรควรพูดหรือควรทำอะไร
          4. เป็นผู้ให้ไม่ใช่เป็นผู้แสวงหาความเชื่อถือ ตำหนิเมื่อตนเองทำผิดพลาด  และไม่เอาเครดิตเสียเองเมื่อทำสำเร็จ
          5. เป็นคนสม่ำเสมอ รู้จักควบคุมอารมณ์ เสมอต้นเสมอปลาย
          6. ยอมเสียหน้า เมื่อทำผิดยอมรับผิด
          7. มีอารมณ์ขัน
          8. เป็นตัวอย่างที่ดี
          9. เป็นคนน่ารัก ปฏิบัติตนในสิ่งที่คนอื่นชื่นชอบ
          10 ริเริ่มแนะนำตนเองก่อนในทุกโอกาส
          11.เรียกชื่อคนอื่นให้ถูกต้อง
          12. อย่าหวังว่าคนอื่นจะเป็นคนสมบูรณ์ ยอมรับข้อแตกต่างและข้อจำกัดของมนุษย์
          13. หาคุณลักษณะที่น่าพอใจของบุคคลอื่น
          14. ในการสนทนารู้จักกระตุ้นให้คนอื่นพูด
          15. เป็นคนสุภาพอ่อนโยน

บุคคลใดที่สามารถปฏิบัติได้ ตามกฎการสร้างความสัมพันธ์ที่กล่าวมานี้ เชื่อได้ว่าจะเป็นผู้ที่มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดี  และประสบความสำเร็จในการทำงานอย่างแน่นนอน
     ------------------------------------------------------------------------------------

                                              สาระคิด

             มิตรภาพ คือศิลปะของการมองข้ามความล้มเหลวของคนอื่น
                         ---------------------------------------------------------

เทคนิคการช่วยเหลือบุคคลอื่นให้รู้สึกว่ามีความสำคัญ

ในการสร้างความสัมพันธ์กับบุคคลอื่น การช่วยให้บุคคลนั้นรู้สึกว่ามีความสำคัญเป็นสิ่งจำเป็น เพราะทำให้ความสัมพันธ์เกิดขึ้นได้ยาวนาน การทำให้คนอื่นรู้สึกว่าตนเองมีความสำคัญนั้นมีหลายวิธี อาจเริ่มต้นง่ายๆ ด้วยการแสดงอาการที่สุภาพ อ่อนโยน และพร้อมที่จะให้ความช่วยเหลือ

ส่วนข้อเสนอเพิ่มเติมที่ทำให้บุคคลอื่นรู้สึกว่ามีความสำคัญมีดังนี้

          1. มีความตื่นตัว แสวงหาโอกาสที่จะยกย่องบุคคลอื่นด้วยการกระทำ หรือช่วยให้บุคคลอื่นประสบความสำเร็จอยู่เสมอ

          2. มีชีวิตชีวา ในการติดต่อกับบุคคลอื่น  จะต้องแสดงถึงความกระตือรือร้น แสดงให้เห็นว่าเรามีความสุขที่ได้พบเขา ด้วยการจับมือ ยิ้ม หรือใช้คำพูดที่แสดงถึงความยินดี

          3. ทำตัวให้เป็นประโยชน์  ด้วยการแสดงความสนใจในสิ่งที่คนอื่นกำลังทำอยู่  เสนอตัวที่จะช่วยเหลือถ้าสามารถช่วยได้ แม้เพียงคำพูดที่สนับสนุนบางครั้งก็ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นมาได้เช่นกัน

          4. ให้ความใส่ใจ ด้วยการถามคนอื่นถึงครอบครัวและงานอดิเรกที่เขาชอบ งานช่วยเหลือสังคมที่เขาทำ และยกย่องความพยายามที่เขาทำ ตลอดจนดูว่าเขากำลังต้องการความช่วยเหลือหรือไม่

          5. มีความซาบซึ้ง คำว่าซาบซึ้งในที่นี้หมายถึง การเพิ่มคุณค่าในสิ่งที่เขาทำหรือที่เขาแสดงออกให้สูงขึ้น  เพราะมนุษย์ทุกคนต้องการเพิ่มคุณค่าให้กับตน การรู้สึกว่ามีคุณค่า ทำให้ตนเองรู้สึกว่ามีความสำคัญ

          6. ให้การสนับสนุน  ทุกคนต้องการการสนุ้บสนุนจากบุคคลอื่น ในสิ่งที่เขาพยายามทำให้สำเร็จ การสนับสนุนการกระทำของเขา เท่ากับยอมรับตามที่เขาเป็น และช่วยให้เขาประสบความสำเร็จในสิ่งที่เขาทำอยู่

          7. แสดงให้เห็นถึงความรัก ถ้าเราให้ความอบอุ่นกับคนอื่นอย่างจริงใจ  คนอื่นก็จะกระทำต่อเราอย่างจริงใจเช่นเดียวกัน  การแสดงออกถึงความรักทำให้คนอื่นรู้สึกผ่อนคลายและเป็นตัวของตัวเอง  การแสดงออกถึงความรักทำให้ความสัมพันธ์มั่นคง และทำให้บุคคลนั้นมีความรู้สึกที่ดีเกี่ยวกับตนเอง เพียงการแตะเบาๆก็สามารถสื่อถึงความรักได้ดี

          8. ให้การยอมรับ จงยอมรับผู้อื่นตามที่เขาเป็น การยอมรับตามที่เขาเป็น ทำให้เขาสามารถแสดงความคิดเห็นได้อย่างเสรีและเปิดกว้าง  การยอมรับจะช่วยให้บุคคลอื่นมีความแข็งแกร่ง  และกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงเพื่อสิ่งที่ดีกว่า

          9. การยืนยัน การพูดถึงบุคคลอื่นในทางบวกและยืนยันในสิ่งที่เขาทำ  จะช่วยเขามีเป้าหมายในชีวิตสูงขึ้น จงให้ความสำคัญกับบุคคลอื่นด้วยการยกย่องดังๆแต่วิจารณ์อย่างเงียบๆ

          10. เป็นเพื่อน  การจะมีเพื่อนจะต้องเริ่มด้วยการเป็นเพื่อน ซึ่งการจะมีเพื่อนสามารถทำได้ดังนี้
                 1) เป็นคนน่ารักทำในสิ่งที่คนอื่นชอบ
                 2) ริเริ่มแนะนำตนเองก่อนในทุกโอกาส
                 3) เรียกชื่อคนอื่นให้ถูกต้อง
                 4) อย่าหวังว่าคนอื่นจะเป็นคนสมบูรณ์แบบ จงยอมรับข้อแตกต่างและข้อจำกัดของมนุษย์
                 5) ค้นหาลักษณะที่น่าพอใจของคนอื่น
                 6) สนทนาด้วยการกระตุ้นให้คนอื่นพูด
                 7) เป็นคนสุภาพอ่อนโยนตลอดเวลา
                 8) ยอมรับคนอื่นตามที่เขาเป็น การยอมรับอย่างมีเงื่อนไข จะเป็นการทำลายเพื่อน
                 9) สร้างความสนใจร่วมกัน
                 10) แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่น  ที่จะมีมิตรภาพที่ลึกซึ้งและยาวนาน
                 11) เป็นคนเปิดเผย การเปิดเผยเป็นความเสี่ยงแต่จะได้รับรางวัลอย่างมหาศาล
                 12) เป็นคนสนุกสนาน  อันแสดงถึงการมีความสุข

เทคนิคการช่วยเหลือบุคคลอื่นให้มีความสำคัญที่กล่าวมานี้  หากบุคคลใดนำไปถือปฏิบัติ บุคคลนั้นจะรู้สึกว่ามีความสำคัญเช่นเดียวกัน
             -------------------------------------------------------------------------

                                                         สาระคิด 

                                     การมีเพื่อน การมีความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อน
                         จะทำให้บุคคลมีความเชื่อมั่นในสมรรถนะและคุณค่าของตน
                        ---------------------------------------------------------------

ความจริงเกี่ยวกับมนุษย์

นักจิตวิทยาและนักการศึกษาชื่อ Rudolf Dreikurs ได้สรุปถึงความจริงเกี่ยวกับมนุษย์ไว้ดังนี้

          1.มนุษย์ไม่ได้เกิดมาพร้อมกับความดีหรือความเลว การที่มนุษย์จะมีประโยชน์ต่อสังคมและการจะมีประสิทธิภาพส่วนบุคคล ขึ้นอยู่กับการฝึกอบรมและการพัฒนาของแต่ละคน อันเกิดจากความเข้าใจและการมีประสบการณ์ในวัยเด็ก ตลอดจนสถานะการณ์ของชีวิตที่เขาเผชิญอยู่

          2. เพราะมนุษย์ไม่ตระหนักถึงความแข็งแกร่ง พลัง สติปัญญา คุณธรรม และสมรรถนะในเชิงสร้างสรรค์ของตน จึงไม่สามารถใช้ประโยชน์จากสิ่งเหล่านี้ได้เต็มที่

          3.มนุษย์สามารถควบคุมการกระทำของตนได้ อารมณ์ไม่ได้เป็นนายแต่เป็นเครื่องมือ  ปกติมนุษย์จะถูกจูงใจด้วยความรู้สึกนึกคิด ทัศนคติ และเป้าหมายที่กำหนดด้วยตนเอง  แม้จะไม่ตระหนักเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็ตาม

          4. มนุษย์มีอิทธิพลเหนือจุดหมายปลายทางของตน  และมนุษย์ก็รู้ว่าเขาทำเพื่อตนเองมากกว่าที่จะทำเพื่อคนอื่น

          5. อุปสรรคที่ยิ่งใหญ่ที่ปิดกั้นไม่ให้มนุษย์ร่วมมือทางสังคมได้เต็มที่ ก็คือการประเมินค่าความแข็งแกร่งและคุณค่าของตนต่ำกว่าความเป็นจริง  วิธีการศึกษาและกระบวนการฝึกอบรม ที่มีการเปรียบเทียบกับคนอื่น มีแนวโน้มที่จะปลูกฝังความคิดรวบยอดและทัศนคติเกี่ยวกับตนเองผิดๆ

          6. สิ่งชั่วร้ายที่สุดของมนุษย์คือความกลัว  ความกล้าและความเชื่อมั่นในความสามารถของตนต่างหากที่เป็นพื้นฐานของความดีงามทั้งหลาย การตระหนักถึงคุณค่าที่แท้จริงของตน ทำให้มนุษย์มีสำนึกของความเป็นเจ้าของ และสนใจคนอื่น

          7.พื้นฐานของความสำคัญของมนุษย์ คือการเคารพในศักดิ์ศรีของตนรวมทั้งการเคารพในสิทธิและศักดิ์ศรีของคนอื่น  การยุติความขัดแย้งของมนุษย์โดยใช้กำลังเป็นสิ่งไม่ถูกต้อง  และสังคมจะมีดุลยภาพก็โดยการตกลงอย่างเสรีและเท่าเทียมกันตามหลักประชาธิปไตย

          8. มนุษย์เป็นผู้กำหนดประชาธิปไตย เพราะฉะนั้นสมาชิกทุกคนในสังคมจึงมีศักดิ์ศรีเท่าเทียมกัน   พื้นฐานความเท่าเทียมกันของมนุษย์ ไม่ได้เกิดจากเชื้อชาติ ผิวสี ศาสนา เพศ อายุ ฐานะสังคม  ฐานะทางเศรษฐกิจ การศึกษา สุขภาพ ความสวยงาม คุณธรรม การพัฒนาทางสติปัญญา ทักษะ หรือผลสัมฤทธิ์ส่วนตัว แต่เกิดจากการเป็นมนุษย์

          9.ความสงบทางจิตใจและความสงบในโลกจะเกิดขึ้นได้ เมื่อมนุษย์เลิกที่จะคิดมีอำนาจเหนือมนุษย์คนอื่น เหตุที่มนุษย์ต่อสู้กันก็เพื่อแสวงหาเกียรติยศและอำนาจเหนือคนอื่นนั่นเอง

          10 อยากให้มนุษย์ช่วยเหลือกันและกัน  เอาใจใส่ต่อกัน มีความคาดหวังที่ดีต่อกัน เพื่อต่อสู้กับความขาดกลัวและการขาดคุณธรรมที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ทั้งนี้ เพื่อให้ทุกคนสามารถพัฒนาไปได้ตามวิสัยทัศน์ของตน

เมื่อมนุษย์เข้าใจถึงความจริงเกี่ยวกับมนุษยด้วยกัน จะช่วยให้สังคมมนุษย์เป็นสังคมที่มีสันติสุข ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน  แทนที่จะรบราฆ่าฟันดังที่เป็นอยู่ในโลกปัจจุบันนี้
                --------------------------------------------------------------------------

                                              สาระคิด

                 บุคคลที่ประสบความสำเร็จ เชื่อว่าตนเองเป็นผู้ควบคุมชีวิตของตน
                 มีความตั้งใจที่จะรับผิดชอบต่อพฤติกรรมของตน และผลที่จะตามมา
                      ---------------------------------------------------------------