มนุษย์ทุกคนย่อมมีปัญหามากบ้างน้อยบ้าง แตกต่างกันไปตามความแตกต่างระหว่างบุคคล การแก้ปัญหาจึงเป็นเรื่องที่มนุษย์ต้องทำทุกวัน
แต่ละคนต้องเผชิญกับปัญหาที่มีความสำคัญ มีขอบข่ายและมีความซับซ้อนที่แตกต่างกัน ปัญหาบางอย่างเป็นเหตุการณ์ประจำวันและแก้ไขได้ง่ายๆ แต่บางปัญหามีความซับซ้อนและไม่ง่ายนักที่จะแก้ไข
และเนื่องจากมนุษย์มีความแตกต่างในเรื่องเจตคติ ความจำเป็น ประสบการณ์ สติปัญญา ฯลฯ ทำให้มีวิธีการแก้ปัญหาแตกต่างกันไป มีประสิทธิผลแตกต่างกันไป
การแก้ปัญหาที่ขาดประสิทธิผลจะต้องได้รับการลงโทษเสมอ ในทางธุรกิจอาจได้รับการลงโทษในรูปของการเสียค่าปรับ ยอดขายลดลง สูญเสียลูกค้า การผลิตขาดประสิทธิภาพ หรือย่างน้อยที่สุดจะทำให้เสียเวลาและโอกาส
ในส่วนบุคคล การแก้ปัญหาที่ขาดประสิทธืผล ทำให้เกิดความคับข้องใจ ผลงานลดลง ขาดแรงจูงใจ ขาดขวัญและกำลังใจ เครียด เป็นทุกข์ ทำให้ไม่สามารถพัฒนาตนเองต่อไปได้ และจะเกิดความหายนะในที่สุด ในทางตรงกันข้ามหากการแก้ปัญหามีประสิทธิผล การพัฒนาตนเองจะดำเนินไปได้ด้วยดี
ในการแก้ปัญหาสิ่งแรกที่ต้องทำ คือจะต้องเข้าใจปัญหา เพราะในการแก้ปัญหา การเข้าใจความหมายของคำว่า"ปัญหา" เป็นความจำเป็นเบื้องต้น เพราะจะช่วยให้เข้าใจความคิดรวบยอดของการแก้ปัญหาได้ดีขึ้น อันจะนำไปสู่การแก้ปัญหาได้มากขึ้น
คำว่า "ปัญหา" มีผู้ให้ความหมายไว้หลากหลาย แต่สรุปได้ว่า ปัญหา หมายถึง ข้อสงสัย คำถาม ข้อที่ต้องพิจารณาแก้ไข ที่เผชิญอยู่กับบุคคลหรือกลุ่มบุคคล เกี่ยวข้องกับอันตรายหรือความยากลำบาก หรือ เรื่องราวที่ต้องคิด หรือ ต้องทำให้สำเร็จ
อย่า่งไรก็ตาม คนจีนมองว่าปัญหาเป็นตัวแทนของโอกาสหรือความท้าทาย ซึ่งหมายถึงว่า หากแก้ปัญได้สำเร็จ จะทำให้มีโอกาสเจริญเติบโต หรือมีความก้าวหน้าในชีวิต
การแก้ปัญหาจึงเป็นการแสวงหาทางเลือกอย่างจริงจัง การเลือกวิธีการแก้ปัญหาที่มีประสิทธิผลมากที่สุดจึงเป็นเรื่องจำเป็น ซึ่งวิธีแก้ปัญหาที่มนุษย์ใช้กันอยู่มีผู้รวบรวมไว้ดังนี้
1.โดยบังเอิญ เป็นการแก้ปัญได้อย่างไม่คาดคิดมาก่อน เช่น วิธีการจับสัตว์โดยการขุดหลุมพราง เกิดจากการที่มนุษย์ล่าสัตว์ แล้วสัตว์หนีไปตกเหวหรือหลุ่ม เป็นต้น
2. โดยการลองผิดลองถูก เป็นวิธีแก้ปัญหาด้วยการลองผิดลองถูกหลายครั้ง ซึ่งครั้งแรกอาจแก้ปัญหาไม่ตรงเป้าหมาย แต่เมื่อทดลองหลายๆครั้ง ก็พบวิธีแก้ปัญหาที่ถูกต้องได้
3. โดยอาศัยผู้มีอำนาจ เป็นวิธีแก้ปัญหาโดยอาศัยผู้มีอำนาจในสังคม ซึ่งเป็นผู้มีความรู้เหนือคนอื่นในสังคม เช่น พระภิกษุ ครู เป็นต้น
4. โดยทางประเพณีและวัฒนธรรม เป็นวิธีการแก้ปัญโดยการถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งไปยังคนอีกรุ่นหนึ่ง และยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมา
5. โดยผู้เชี่ยวชาญหรือนักปราชญ์ เป็นวิธีแก้ปัญหาโดยอาศัยนักคิด ผู้มีการศึกษา หรือผู้เชียวชาญเฉพาะเรื่อง เช่น แก้ปัญหาด้านกฎหมายโดยอาศัยนักกฎหมาย แก้ปัญเรื่องโรคภัยไข้เจ็บโดยอาศัยแพทย์ เป็นต้น
6. โดยประสบการณ์ส่วนบุคคล เป็นวิธีแก้ปัญหาโดยอาศัยประสบการณ์ของบุคคลแต่ละบุคคลที่ได้พบได้เห็นมา
7.โดยวิธีไสบศาสตร์ เป็นวิธีการการแก้ปัญหาโดยใช้วิธีการทางไสยศาสตร์ เช่น หาหมอผีขับไล่ภูตผีที่สิงอยู่ในร่างกายของผู้ป่วย หาหมอดุเพื่อทำพิธีสะเดาะเคราะห์ เป็นต้น
8. โดยวิธีอนุมาน เป็นวิธีแก้ปัญหาที่เป็นระบบ โดยอาศัยหลักเหตุผล ที่สามารถทดสอบได้ วิธีอนุมานเป็นวิธีหาเหตุผลโดยนำสิ่งที่เป็นข้อเท็จริงตามธรรมชาติมาอ้างประกอบ เช่น
ข้อเท็จจริงใหญ่ คนเป็นสัตว์เลือดอุ่น
ข้อเท็จริงย่อย นายแดงเป็นคน
ข้อสรุป นายแดงเลือดอุ่น
9. โดยวิธีอุปมาน เป็นวิธีแก้ปัญหาหรือค้นหาความจิง โดยการเก็บรวบรวมข้อมูล จากข้อเท็จริงย่อย แล้วนำข้อเท็จจริงย่อยเหล่านั้น มาพิจารณาสิ่งที่เหมือนกัน สิ่งที่แตกต่างกัน หรือสัมพันธืกัน แล้วสรุปเป็นหลักใหญ่ หรือข้อเท็จริงใหญ่ เป็นวิธีที่กลับกันกับวิธีอนุมาน เช่น
ข้อเท็จริงย่อย สัตว์แต่ละชนิด พืชแต่ละชนิด หายใจ
ความสัมพันธ์ สัตว์และพืชเป็นสิ่งมีชีวิต
สรุป สิ่งมีชีวิตต้องหายใจ
10. โดยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ เป็นวิธีแก้ปัญหาโดยนำวิธีอนุมานมาใช้รวมกับวิธีอุปมาน ซึ่งเริ่มด้วยการกำหนดปัญหา แล้วใช้วิธีอนุมานเพื่อเดาคำตอบ เก็บรวบรวมข้อมูมูลเพื่อนำมาทดสอบหาคำตอบว่ารับได้หรือไม่ แล้วใช้หลักการของอุปมานเพื่อสรุปผลออกมา ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของวิธีการทางวิทยาศาสตร์ อันเป็นวิธีแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล เชื่อถือได้
วิธีแก้ปัญหาแต่ละวิธีที่กล่าวมา ยังใช้อยู่ในปัจจุบัน แต่จะเลือกใช้วิธีใดนั้น ขึ้นอยู้กับความแตกต่างระหว่างบุคคล โดยจะเลือกวิธีแก้ปัญหารที่ตนถนัด และไม่คำนึงว่าวิธีแก้ปัญหานั้นจะเป็นระบบหรือไม่
อย่างไรก็ตาม การแก้ปัญหาที่มีประสิทธิผล ผู้แก้ปัญหาจะต้องใช้ความคิด มีวิธีคิด รู้จักวิเคราะห์สถานการณ์ และใช้ทักษะที่มีอยู่ให้เหมาะสมกับปัญหานั้นๆ
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
สาระคำ
ประสิทธิผล หมาถึง การแก้ปัญหาได้ตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายที่ตั้งไว้
ประสิทธิภาพ หมายถึง การแก้ปัญหาได้ตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายที่ตั้งไว้ โดยใช้ เวลา และทรัพยากรต่างๆอย่างประหยัด
*********************************************************************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น