ISO 9000 กับการศึกษา

ISO 9000 เริ่มใช้ครั้งแรกในทวีปยุโรป  เป็นผลงานขององค์การนานาชาติเพื่อการสร้างมาตรฐาน มีชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า International Organization for Standardization ซึ่งเขียนย่อได้ว่า IOS คล้ายกับภาษากรีกว่า ISOS แปลว่า เอกพันธ์ หรือ รูปแบบเดียวกัน

แต่ IOS ยังออกเสียงคล้าย chaos ซึ่งแปลว่า ยุ่งเหยิง ไม่เป็นระเบียบ คำว่า IOS จึงไม่เป็นที่นิยม และได้เปลี่ยนเป็น ISO ซึ่งย่อมาจากคำว่า International Standard Organization แล้วตามด้วย 9000 ซึ่งมีลักษณะเป็นอนุกรม อันประกอบด้วย

ISO 9000 เกี่ยวกับการจัดการเชิงคุณภาพ และมาตรฐานการประกันคุณภาพ ซึ่งเป็นมาตรฐาน ที่บอกแนวทางการเลือกใช้ระบบประกันคุณภาพ

ISO 9001ระบบคุณภาพเกี่ยวกับการออกแบบ การพัฒนา การผลิต การติดตั้ง และการบริการ

ISO 9002 ระบบคุณภาพเกี่ยวกับตัวแบบ เพื่อการประกันคุณภาพการผลิตและการติดตั้ง

ISO 9003 ระบบคุณภาพเกี่ยวกับตัวแบบ เพื่อประกันคุณภาพในการตรวจสอบขั้นสุดท้ายและการทดสอบ

ISO 9004 เกี่ยวกับการจัดการเชิงคุณภาพ และปัจจัยพื้นฐานเกี่ยวกับระบบคุณภาพ

ISO 9000 เป็นชื่อระบบ แต่ในทางปฏิบัติจะเลือกใช้ ISO 9001  ISO 9002  ISO 9003 หรือ ISO 9004 ก็ได้ ขึ้นอยู่กับว่าดำเนินการอยู่บนส่วนใด ถ้าผลิตภัณฑ์นั้นเริ่มตั้งแต่การวิจัย การพัฒนา การออกแบบ และต่อเนื่องไปจนถึงการผลิต การทดสอบ การตรวจสอบ การบรรจุ ไปจนถึงการตลาด จะใช้ ISO 9001
ถ้ามีกรรมวิธีการผลิตอยู่แล้ว ทำการผลิตอย่างเดียว และดำเนินการไปจนถึงการตรวจสอบ จะใช้ ISO 9002  ถ้าเพียงแต่รับสินค้ามาตรวจสอบ ตรวจรับ จะใช้ ISO 9003 และถ้าเพียงแค่หาข้อมูลพื้นฐาน และวิธีดำเนินการของระบบคุณภาพ จะใช้ ISO 9004

ISO 9000 ออกแบบครั้งแรก สำหรับโรงงานอุสาหกรรมการผลิต ต่อมาขยายเป็นอุตสาหกรรมบริการ ฉะนั้น ภาษาและวิธีการจึงไม่คุ้นกับคนในวงการศึกษาส่วนใหญ่ แต่ที่ใช้ในวงการศึกษาได้  เพราะการศึกษาเป็นระบบเช่นเดียวกับการผลิตอื่นๆ ที่ต้องการผลผลิตที่มีคุณภาพ  โดยที่ลูกค้าหรือผู้ใช้บริการพอใจ เพราะสามารถประกันได้ว่าจะต้องมีคุณภาพสม่ำเสมอ

ISO 9000 เป็นเรื่องใหม่ในวงการศึกษา เริ่มนำมาใช้ในปี พ.ศ. 2532   โดยมีปรัชญาว่า คุณภาพจะต้องสร้างในระบบและการดำเนินการขององค์การ การตรวจสอบหลังการผลิต  ไม่เพียงพอต่อการประกันคุณภาพ เพราะการประกันคุณภาพเป็นเรื่องของการป้องกัน ไม่ให้เกิดความผิดพลาด มากว่าการแก้ไขผลิตภัณฑ์

ISO 9000 เป็นมาตรฐานของระบบคุณภาพชุดหนึ่ง ที่สามารถประกันว่า การผลิตจะมีคุณภาพสม่ำเสมอ เพราะมีระบบที่ได้มาตรฐาน  เป็นระบบองค์การที่มีเป้าหมาย มีขั้นตอนการทำงานที่ชัดเจน
                  ---------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                   สาระคิด

                                   ความอดทนเป็นยารักษาความทุกข์ยากทั้งปวง
                                                                           สามก๊ก
                                            --------------------------------------------------------------