ตำแหน่งชีวิต (Life Position) บางครั้งเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Basic Position หรือ Existential Position คือ ความรู้สึกที่มีต่อตนเองเมื่อเปรียบเทียบกับคนอื่น เป็นความรู้สึกเกี่ยวกับตนเองและผู้อื่น ตำแหน่งชีวิตมีอิทธิพลต่อ วิธีคิด ความรู้สึก และความสัมพันธ์กับคนอื่น
ตำแหน่งชีวิต เกิดจากบุคคลได้รับจากประสบการณ์รอบตัวในวัยเด็ก โดยเริ่มรู้จักเปรียบเทียบความรู้สึกที่มีต่อตนเองกับคนอื่นตั้งแต่อายุ 2 ขวบย่างเข้า 3 ขวบ ซึ่งเป็นวัยที่เด็กเริ่มรู้จักเหตุและผล และเมื่อเด็กตัดสินว่าตนเองอยู่ในตำแหน่งอะไร ความรู้สึกที่มีต่อตนเองและผู้อื่นนั้น จะมีความมั่นคง แน่นอน สามารถคาดคะนได้ และมีความเสมอต้นเสมอปลาย การอบรมเลี้ยงดูในวัยเด็กจึงมีความสำคัญ
ตำแหน่งชีวิตขั้นพื้นฐานมี 4 อย่าง คือ ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนดี ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนไม่ดี ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนดี และ ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนไม่ดี
ตำแหน่งที่ 1 ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นดี (I'm OK-You're OK)
ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนดี เป็นตำแหน่งชีวิตที่ดี เป็นตำแหน่งของผู้ชนะ เป็นผู้ใหญ่ปกติและอยู่ในตำแหน่งที่สมบูรณ์แบบ เป็นตำแหน่งของวีรบุรุษ วีรสตรี เจ้าหญิง และเจ้าชายอย่างแท้จริง
ผู้อยู่ในตำแหน่งนี้ จะแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ มีความคาดหวังเกี่ยวกับตนเองและผู้อื่น ยอมรับตนเองและผู้อื่นว่าโดยพื้นฐานแล้วเป็นคนดี มีคุณค่าและมีความสำคัญในฐานะที่เป็นมนุษย์ มีความอิสระที่จะพัฒนาและก้าวไปข้างหน้า
เป็นตำแหน่งชีวิตที่มีความสัมพันธ์กับคนอื่นอย่างเสรีและมีความหมาย ไม่มีปมเด่นและปมด้อย คิดว่าตนเองและคนอื่นมีคุณค่า เป็นผู้มองโลกในแง่ดี
ตำแหน่งที่ 2 ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนไม่ดี (I'm OK-You're not OK)
ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนไม่ดี เป็นตำแหน่งของผู้มีภาวะเด็กที่ไม่ไว้วางใจผู้อื่น ไม่เชื่อถือคนอื่น ชอบตำหนิ มีปฏิกิริยาต่อโลกด้วยความโกรธหรือความคับข้องใจ เป็นตำแหน่งชีวิตที่คิดจะกำจัด โดยอาจจะ ปฏิเสธ หย่า และระดับสูงสุดคือฆ่า
ในการทำงาน จะมองตนเองว่าเป็นผู้มีประสิทธิผล แต่มองคนอื่นว่าขาดประสิทธิผล แทบจะไม่เคารพคนอื่น ชอบหาความผิดคนอื่นทั้งที่เป็นเพื่อนและที่เป็นศัตรู เป็นผู้สนับสนุนตนเอง ไม่ขอการสนับสนุนจากคนอื่น เป็นอิสระ
ตำแหน่งที่ 3 ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนดี (I'm not OK-You're OK)
ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนดี เป็นตำแหน่งของผู้มีภาวะเด็ก จะรู้สึกตนไม่มีค่า มีพฤติกรรมถอยหนี เมื่อใดที่ความต้องการไม่ได้รับการตอบสนองจะตัดสินว่าเป็นความผิดของตนเอง มีปมด้อย คิดว่าตนเองเป็นคนน่าเกลียด มีความกดดัน ความกลัว ความรู้สึกผิด และไม่ไว้วางใจผู้อื่น
บุคคลในตำแหน่งชีวิตนี้ จะมองว่าคนอื่นปรับตัวดี มีประสิทธิผล แต่ตัวเองมีลักษณะตรงกันข้าม มองตนเองว่าขาดที่พึ่ง มองผู้ใหญ่ว่ามีอำนาจ และตนเองมีอำนาจน้อยเมื่อเปรียบเทียบกับคนอื่น ไม่ชอบการเผชิญหน้าหรือการแข่งขัน
ตำแหน่งที่ 4 ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนไม่ดี (I'm not OK-You're not OK)
ฉันเป็นคนไม่ไม่ดี-ท่านเป็นคนไม่ดี เป็นตำแหน่งของผู้มีภาวะเด็ก ที่มีความรู้สึกว่าไม่สามารถเอาชนะได้ ชีวิตไม่มีค่าพอที่จะทำอะไร เป็นคนที่คิดว่าชิวิตทั้งของตนและของคนอื่นไม่มีค่าเป็นตำแหน่งที่ยอมแพ้ หรือหาประโยชน์มิได้
คนที่อยูในตำแหน่งนี้จะวนเวียนอยู่ในคุก หรือสถาบันทางจิต การสื่อสารระหว่างบุคคลยากมาก เพราะดูถูกทั้งตนเองและผู้อื่น คนที่อยู่ในตำแหน่งนี้จะไม่สนใจตนเองและผู้อื่น
คนส่วนใหญ่จะอยู่ในตำแหน่ง ฉันเป็นคนไม่ดี-ท่านเป็นคนดี และ ฉันเป็นคนดี-ท่านเป็นคนไม่ดี
บุคคลที่มีตำแหน่งชีวิตอยู่ในตำแหน่งใด จะมีแนวโน้มที่จะรับรู้โลกในแนวทางนั้น และพยายามรักษาความรู้สึกตามตำแหน่งนั้น จนอาจกล่าวได้ว่า ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนตำแหน่งชีวิตได้ โดยไม่ต้องรับความช่วยเหลือด้วยการบำบัดทางจิตวิทยา
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
สาระคิด
Look for ways around obstacles. Making tiny changes will add up to a big difference.
Dr. Jessamy Hibberd and Jo Usmar
*********************************************************************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น