แนวคิดแรกๆของการพัฒนา หมายถึง กระบวนการที่ทำให้รายได้ที่แท้จริงของชาติเพิ่มสูงขึ้น และถ้าอัตราการเพิ่มรายได้สูงกว่าอัตราการเพิ่มของประชากร จะทำให้รายได้ต่อบุคคลที่แท้จริงจะเพิ่มสูงขึ้น การพัฒนาในระยะเริ่มแรก จึงมีความหมายเดียวกับการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ที่วัดได้จากอัตราการเพิ่มของรายได้ประชาชาติหรือรายได้เฉลี่ยต่อบุคคล
แนวคิดการพัฒนา ในระยะแรกๆเป็นแนวคิดการพัฒนา ที่มุ่งการเพิ่มรายได้ประชาชาติหรือรายได้ต่อบุคคลให้สูงขึ้นเพียงประการเดียว ส่วนการขจัดปัญหาความยากจนและการกระจายรายได้ ถือว่าเป็นผลพลอยได้ โดยเชื่อว่ารายได้ประชาชาติที่เพิ่มสูงขึ้นนั้น จะกระจายไปสู่ประชาชนผู้ยากจนของประเทศ ในรูปของการว่าจ้างแรงงาน การซื้อขายวัตถุดิบและผลผลิต ตลอดจนขยายโอกาสทางด้านเศรษฐกิจอื่นๆให้แก่ประชาชนโดยทั่วไป
ด้วยเหตุนี้ กระบวนการพัฒนาในระยะนั้น จึงให้ความสำคัญกับปัจจัยการผลิตเป็นพิเศษ อันได้แก่ ที่ดิน แรงงาน ทุน และผู้ประกอบการ
แต่จากการพัฒนาตามความคิดดังกล่าว พบว่าการครองชีพของคนส่วนใหญ่ยังไม่เปลี่ยนแปลง แสดงว่ามีบางสิ่งบางอย่างผิดพลาด จริงอยู่ความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจมีความจำเป็นต่อองค์ประกอบการพัฒนา แต่ไม่ใช่การพัฒนาทั้งหมด
การพัฒนามีความหมายมากกว่าวัตถุสิ่งของเงินทอง การพัฒนาจะต้องเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้าง สถาบัน สังคม การบริหาร ตลอดจนเจตคติ ประเพณีและความเชื่อของคน การพัฒนาควรเป็นการต่อสู้เพื่อเอาชนะความยากจน ต่อสู้กับการกระจายรายได้ที่ไม่เป็นธรรม ตลอดจนแก้ปัญหาการว่างงาน
และยังพบว่าการพัฒนาที่มุ่งความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ไม่สามารถแก้ปัญหาทางการเมืองและสังคมได้ และในบางประเทศกลับก่อให้เกิดความยุ่งยากด้วยซ้ำไป
จนในที่สุด เซียร์ส (Seers) ซึ่งเป็นนักสังคมวิทยาการพัฒนาคนหนึ่ง สรุปว่า การจะดูว่าประเทศใดพัฒนาจริงหรือไม่ ให้ดูจาก ประเทศนั้นจัดการกับความยากจนอย่างไร ประเทศนั้นจัดการกับการว่างงานอย่างไร และ ประเทศนั้นจัดการกับความไม่เท่าเทียมกันอย่างไร ถ้าประเทศนั้นมีปัญหาทั้งสามประการปรากฎอยู่ จะเรียกว่าเป็นประเทศพัฒนาไม่ได้ แม้จะมีรายได้เฉลี่ยเพิ่มเป็น 2 เท่าก็ตาม
อย่างไรก็ตาม แนวความคิดเกี่ยวกับการพัฒนามีการเปลี่ยนแปลงเรื่อยมา เป็นความคิดที่หลากหลาย แต่ อาจแบ่งได้เป็น 2 แนวทาง กล่าวคือ
กลุ่มทฤษฎีการยึดตัวแบบ กลุ่มนี้มุ่งที่จะกำหนดเงื่อนไขทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและการเมือง ให้สอดคล้องกับที่มีอยู่ในประเทศตัวแบบ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทำนองเดียวกันกับสังคมที่เป็นตัวแบบนั้น โดยทั่วไปมักจะยึดตัวแบบการพัฒนาของชาติตะวันตก
กลุ่มทฤษฎีสร้างตัวแบบ กลุ่มนี้เชื่อว่า การพัฒนามิได้หมายถึงเฉพาะลักษณะที่เกิดขึ้นในประเทศพัฒนาเท่านั้น ประเทศที่ยังไม่พัฒนาก็มีโอกาสที่จะเปลี่ยนแปลงไปสู่ลักษณะใหม่ๆ โดยไม่จำเป็นจะต้องเดินตามประเทศที่พัฒนาแล้ว แต่จะต้องเลือกสรรแสวงหาวิธีการในการเปลี่ยนแปลง ให้เข้ากับสถานการณ์และปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในสังคมนั้นๆ ตลอดจนเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรมของตนเอง
ซึ่งทั้ง 2 แนวความคิดนี้ยังคงใช้เป็นแนวทางการพัฒนาอยู่ในปัจจุบัน
ส่วนความหมายของการพัฒนาก็เช่นกัน มีผู้ให้ความหมายอย่างกว้างขวางและแตกต่างกันไปตามกลุ่มอาชีพ แต่สรุปได้ว่า การพัฒนา หมายถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างมีเป้าหมาย อย่างมีทิศทาง เพื่อให้บุคคลและสังคมดีขึ้น ส่วนจะดีขึ้นในลักษณะและทิศทางใดขึ้นอยู่กับค่านิยมของบุคคลและสังคม
การพัฒนาจึงเกี่ยวข้องกับ การเปลี่ยนแปลง การวางแผน การกำหนดทิศทาง และค่านิยม
------------------------------------------------------------------
สาระคำ
การพัฒนา (Development) มีความหมายใกล้เคียงกับคำว่า ความก้าวหน้า (Advancement) การทำให้เป็นสังคมเมือง (Urbanization) การทำให้เป็นสังคมอุตสาหกรรม (Industrialization) และ การทำให้เหมือนสังคมตะวันตก (Westernization)
---------------------------------------
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น